Rodzina: jaskrowate (Ranunculaceae)

Znanych jest ok. 250 gatunków rodzaju ostróżka, spotykanych w umiarkowanych strefach klimatycznych półkuli północnej.

Liście dłoniastodzielne, kwiaty grzbieciste, o 5 działkach, górna działka tworzy ostrogę. Płatków 2, 3 górne z ostrogą, pozostałe z długim paznokciem. Liczne, ustawione spiralnie pręciki, przeważnie 3 słupki, rzadziej 4 lub 5. Owoce typu mieszek, nasiona oskrzydlone. Byliny, rzadziej rośliny dwuletnie i jednoroczne. Przedstawiciele tego rodzaju to rośliny trujące.

Ostróżka wyniosła, ostróżka ogrodowa (Delphinium elatum L.)

Występuje w środkowej, wschodniej i południowej Europie oraz w Azji (Syberia, Azja Środkowa, Chiny, Mongolia). W Polsce rośnie w Sudetach, Tatrach i w Bieszczadach. Jest też powszechnie uprawiana.

Łodyga wzniesiona i nierozgałęziona. Osiąga wysokość do 1,5 m. Jest naga, albo porośnięta prostymi włoskami, częściowo gruczołowatymi.

Ulistnienie naprzeciwległe, liście duże, nagie lub słabo owłosione z długimi i grubymi ogonkami. Są głęboko 5-7 klapowe. Ich listki są 3–wrębne, ząbkowane. Unerwienie liści wyraźnie promieniste.

Na szczycie łodygi kwiaty na długich szypułkach, zebrane w grono. Kwiaty intensywnie lazurowe lub fioletowe i posiadające dużą, brodawkowatą ostrogę. Kwiat (bez ostrogi) ma długość 12-20mm, ostroga jest tej samej wielkości, lub dłuższa. Kwiat składa się z 5 długich działek kielicha, które pełnią rolę płatków korony. Charakterystyczną cechą gatunkową jest kształt tych działek – są one okrągłe, lub okrągłojajowate i o zaokrąglonych szczytach. Cztery płatki korony są zredukowane, trudne do zauważenia. Górna działka kielicha tworzy ostrogę. Wewnątrz kwiatu 3 słupki i liczne pręciki.

Owocem jestm nieduży, delikatnej budowy mieszek, o lekkim niebieskim zabarwieniu. Nasiona ze skrzydełkami.

Bylina. Kwitnie od lipca do sierpnia, roślina miododajna i owadopylna. Kwiaty są zapylane jedynie przez trzmiele, których trąbka ma długość co najmniej 19mm. Nasiona są rozsiewane przez wiatr. Siedlisko: ziołorośla, świetliste miejsca w lesie, obrzeża lasu, brzegi potoków, piargi, łąki górskie. Częściej spotykana na podłożu wapiennym, ale rośnie również na granicie. Występuje głównie w reglu dolnym i górnym, rzadko w piętrze kosówki. Tworzy mieszańce z ostróżką tatrzańską.

Jest uprawiana jako roślina ozdobna, głównie na rabatach i na kwiat cięty. W uprawie występują głownie mieszańce i kultywary.
Ogrodnicy wyróżniają następujące grupy odmian: grupa Belladonna - mieszańce ostróżki wyniosłej i ostróżki wielkokwiatowej (Delphinium grandiflorum), grupa Connecticut Yankees, grupa Elatum - pochodzi wyłącznie od ostróżki wyniosłej, grupa Pacific - mieszańce, w których głównym zapylaczem była ostróżka wyniosła.

Jest łatwa w uprawie. Większość odmian jest w Polsce całkowicie odporna na mróz. Preferuje stanowiska słoneczne i osłonięte od wiatru. Gleba powinna być żyzna i przepuszczalna. Wymaga nawożenia co 2-3 tygodnie. Odmiany wysokie wymagają podpór. Tylko niektóre odmiany można rozmnażać przez nasiona, gdyż w większości przypadków rośliny wyhodowane z nasion nie zachowują cech rośliny macierzystej. Z tego powodu rozmnaża się je przez sadzonkowanie lub podział.